Terzi Nedir? Terzi Ne Yapar? 

Her türlü tekstil ürününü işleyen ve insanların giyebileceği giyim aracı haline getiren kişiye Terzi denir. Yalnızca giyim ve kuşam ile ilgili değil, ev tekstili ürünlerinin hammaddesi olan kumaşları da kullanılabilir hale getirir. İnsanların kullandığı birçok aksesuarı da biçimlendirir.

Terzi Kimdir?

Terzi bir esnaftır. Hem dikişçiler hem de terziler tekstil sektöründe çalışır. İşleri; çeşitli kumaşlardan kıyafet dikmeyi, tamir etmeyi ve düzenlemeyi içerir. İki meslek grubu arasında çok küçük bir fark olsa da, aslında her iki mesleğin de görev ve sorumlulukları genelde aynıdır.Peki ama terzilik ilk olarak ne zaman ortaya çıktı?

İlk terzi kimdir; Terziliğin tarihçesine bir bakış!

Kıyafet, medeniyetin gelişmesindeki en önemli etkenlerden bir tanesidir. Eski çağlarda ilk insanlar, ateşin bulunması ile birlikte çiğ et yemekten kurtulmuştur. Aynı zamanda, avladıkları hayvanların derilerinden kıyafet yapmışlardır. İlk terzi bu şekilde ortaya çıktı denilebilir.

Hayvanları avlayan ve etlerini pişirerek yemeyi öğrenen insan, avladıkları hayvanların kemiklerinden de iğne benzeri eşyalar meydana getirmiştir. Bu hayvanların derilerini de kullanarak, kıyafet yapmayı öğrenmiştir.

Bu bilgilere göre ilk terzi kimdir sorusuna, ilkel insanlardır cevabını verebiliriz.

Madenlerin bulunmasından sonra, insanoğlu maden çağını başlatmıştır. Aynı zamanda günlük yaşamda kullanılan kıyafetlerde de büyük gelişmeler meydana gelmiştir. Artık kemikten yapılan iğnenin yerini, bakır ve bronzdan yapılan iğneler almıştır.

yüzyılda ise dünya genelinde, terzilik önemli bir meslek haline gelmiştir. Terziler kralların ve padişahların kıyafetlerini tasarlamaya ve dikmeye başlamışlardır.

Günümüzde ise bu sanat hala değerini korumaktadır. Her ne kadar gelişmiş tekstil makinelerinin etkisi ile terziliğin önemi azalsa da, hala özel kıyafet diktirmek isteyen insanların bir numaralı tercihi konumundadır.

Bir giysi yapmaya teşebbüs etmiş olan herkesin çabucak anladığı şey, nihai ürün için en önemli unsur olan giysinin, vücuda ne kadar iyi oturduğudur. Terzilik; kıyafetlerin tasarlanması, uydurulması, üretilmesi ve sonuca ulaştırılması sanatıdır. 1297 yılında ilk kez Oxford sözlüğüne giren “Terzi” kelimesi, Fransızca kesmek anlamına gelen “Tailler” kelimesinden gelmiştir. Latince “Sartor” kelimesi terzi için kullanılmış ve anlamı da “ giysileri yamayan ve onaran kişidir “. İngilizce ’deki, terzi işi ısmarlama giysilerle alakalı şeyler için kullanılan “Sartorial” kelimesi de buradan türemiştir.

Butik Terziler

Genel anlamıyla butik, giyim ya da süs eşyası satılan küçük yerlerdir. Terzilerinde özel dikim tasarımlarını sergiledikleri dükkanlarını, terzi butik olarak değerlendirebiliriz. Özel müşterilerine hazırladıkları tasarımların bir kopyasını, dükkanlarında sergilerler ve daha çok müşteri kazanmaya çalışırlar.

Bilindiği üzere özel tasarımlar he zaman için talep görür. Tabi ki bahsettiğimiz bu durum moda tasarımcılığından farklıdır.

Eski ve yeni terzi dükkanı

Birçok meslek dalı kaybolmaya yüz tuttu. Ancak terziliği bu meslek dallarından saymak haksızlık olacaktır. Eski terzi dükkanı, birkaç metrekare ve binaların altında bulunurdu.

Aslında yeni terzi dükkanlarının da farklı olduğunu söyleyemeyiz. Ancak tekstil sektörünün gelişmesi ile birlikte, terzilik mesleğinin biraz sıkıntıya girdiğini söyleyebiliriz.

Yine de şıklığından ve zarafetinden ödün vermeyen elit insanların, özel dikim elbiselere ilgisi sayesinde, birçok terzinin hala iyi kazandığını söyleyebiliriz.

Ayrıca tadilat ve onarım taleplerinin de çok olduğu günümüzde, terzilere hala ihtiyacımız var ve gelecekte de olacak gibi görünüyor.

Terzi malzemeleri nelerdir?

Kıyafet türlerinin gelişmesi ile birlikte, terzilik mesleğinde kullanılan malzemelerde gelişme göstermiştir ve çeşitlenmiştir. Günümüzde, terzilerin kullandığı birçok malzeme bulunmaktadır.

Dikiş gereçleri dünyasında yönünüzü bulabilmeniz ve bu eşyaların ne işe yaradığını anlayabilmeniz için, size bu yeni başlayanlar rehberini, mahalle terzinize başvurmadan önce kontrol edebilmeniz için hazırladık.

Bu malzemeler;

Prova mankeni

En çok kullanılan terzilik malzemelerinden bir tanesidir. Özel dikim kıyafetlerde ölçü almak için kullanılır. Yakın zamanda plastik aksamlı cansı terzi prova mankeni kullanılıyordu. Ancak günümüzde, özellikle tekstil firmaları, belirli ücret karşılığında canlı mankenleri kiralıyorlar.

Ütü

Osmanlı zamanında buharlı ve kömürle çalışan el ütüleri, terziler tarafından kullanılıyordu. Ancak günümüzde teknolojinin de gelişmesi ile birlikte terzi ütüsü evrimleşti diyebiliriz.

Yaklaşık olarak 3,5 litre su kapasitesine sahip olan profesyonel ütüler, iki parçadan oluşuyor. Ütü ve buhar kazanı deposu…

Buhar kazanının gücü 1250 Watt ve ütüye bağlantılı olarak çalışıyor.

Profesyonel ütülerin çalışma süresi 4,5 saat ve buhar basıncı ise 2,5 bar civarında. Biz burada genel olarak terziler tarafından kullanılan el ütülerinden bahsediyoruz.

Tekstil firmalarında kullanılan ve zamandan tasarruf sağlayan yeni modeller de bulunuyor. Press ütü diye de adlandırılan bu ütülerde yalnızca, ütülenecek kıyafetler dikiş hizalarından makineye yerleştiriliyor ve birkaç yerleştirmeden sonra ütüleme işlemi tamamlanmış oluyor.

Metre (Mezura)

1,5 ve 2 metre ölçülerinde olan ve terzilerin en çok kullandıkları malzemelerdendir. Halk arasında mezura olarak da bilinir. Ahşap olan modelleri de vardır.

Ahşap olan terzi metresi modelleri de plastik aksamlı olanlar kadar çok kullanılır. İnşaat sektöründe kullanılan şerit metreler de günümüzde terziler tarafından kullanılmaktadır.

Yüksük

Metalik renkte ve çelikten imal edilmiş bir malzemedir. Geniş iç hacminden dolayı, bütün parmaklara uyumludur, ancak genelde işaret parmağında kullanılır. Elde yapılan dikişlerde, iğnenin işaret parmağına batmaması için kullanılır.

Terzi yüksüğü, sert ve esnek plastik malzemeden olanları da vardır.

Biçki masası

Masa ayakları 40 x 40 profilden imal edilen, masa yüzeyi suntadan olan masadır. Terzilerin kumaşları kesmek için kullandığı terzi biçki masası, yakın zamanda tamamen ahşap malzemelerden üretiliyordu.

Yeni nesil biçki masalarında ise sunta malzeme kullanılıyor ve suntaların sivri kenarları plastik aksamlar ile kaplıdır. 180 santimetre boya sahip olan bu masaların yüksekliği ayarlanabiliyor. Eğer istenilirse yükseklik özel imalat olarak sipariş verilebiliyor.

Bireysel olarak çalışan terzi esnafları ve konfeksiyon atölyeleri tarafından kullanılır.

Dikiş makinesi

Sağ tarafında elle döndürülen tamburasından, ayakla çalıştırılan aparatına kadar eski dikiş makinesi modelleri neredeyse kalmadı. Yerini yeni dijital göstergeli ve tamamen otomatik olan makinelere bıraktı.

Eski dikiş makineleri, günümüzde evde ek iş yapan hanımlar tarafından kullanılıyor. Hatta bu tür eski makinelerin neredeyse kalmadığını söyleyebiliriz.

Profesyonel tip ya da sanayi tipi diyebileceğimiz modeller ise çeşitlilik arz ediyor. Genel olarak son çıkan modellerin özelliklerinden bahsedecek olursak;

3 milimetre ip uzunluğuna sahip ve çift bıçak sistemli,

Kapalı kartel teknolojisine sahip,

Tamamen elektronik olan tokatlama sistemi,

Dricet Drive Servo özelliği olan motor teknolojisine sahip,

Enerji tasarrufu özelliği sergileyen,

Otomatik olarak iplik kesme aparatı bulunan,

Özelliklerinin bulunduğunu söyleyebiliriz.

Kumaş kesim makası

Nikel kaplama ve paslanmaz özelliğe sahip, terzi kumaş kesim makası, kumaşın üzerinde kayma özelliğine sahiptir. Terzilerin en çok kullandığı malzemelerden olan terzi makası, 18 santimetre ebatlarındadır.

Yukarıda saydığımız tüm bu malzemelerin dışında; işaretleme sabunu, ayna, model dergileri, rulet, tel fırça v.b. gibi malzemeler de terzilerin kullandığı malzemelerdendir.

Terzi fiyatları

Aslında serbest piyasa koşullarında herkes, kendi fiyatını belirliyor diyebiliriz. Sıfırdan elbise dikimi terzi fiyatları ile tadilat ve onarım fiyatları arasında fark olduğu malumdur.

İnternetin yaygınlaşması ile birlikte, aracı platformlar da çoğaldı. Bu tür platformlarda, terzi ustaları ile müşteriler fiyat pazarlığı yapabiliyor. Yeteneklerine göre her usta, kendi fiyatını belirliyor ve bir profil oluşturuyor.

Müşteri, ustanın profiline ve daha önce yaptığı işlere bakarak, tercihini yapabiliyor. Ayrıca müşteri yorumları ve puanlarına göre de değerlendirme yapılıyor.

Fiyatların belirlenmesindeki en önemli unsur, kumaşın kalitesi ve yapılacak olan işin niteliği olarak karşımıza çıkıyor. Ayrıca terzinin ustalığı ve tecrübesi de, fiyat belirlemede en önemli etkenlerden biridir.

Fiyat tarifesi

2018 yılı için belirlenen terzi fiyat tarifesine göre, basit sökük ve tamirat işlemleri 5 TL gibi bir fiyata yapılıyor. Tabii bu fiyatlar, mahalle aralarında rastladığınız terzilerden bazılarında geçerlidir. Zira her terzinin belirlediği fiyat tarifesi, Terziler Odası tarafından belirlenen limitlerin üzerinde yapılıyor. Ancak altında yapılamıyor. Bir nevi taban fiyat uygulaması da denilebilir.

Her ilde ayrı olarak faaliyet gösteren bu odalar, fiyat tarifesi değişikliğini terzilere duyuruyor ve yeni terzi fiyat listesini, belirli bir ücret karşılığında veriyor.

Bu yüzden kişiye özel bir elbise (örn: takım elbise) veya özel tasarım bir kostüm diktirmeden ya da tadilat yaptırmadan önce, fiyat listesini görmek yararlı olacaktır.

Terzi tadilat fiyatları

Ortalama olarak tadilat fiyatlarının aynı olduğunu söyleyebiliriz. Ancak yine de serbest piyasa ekonomisinde her terzi kendi fiyatlarını uyguluyor. Terzi tadilat fiyatları, erkek ve bayan ürünlere göre, gereken işçiliğin inceliğine göre, kumaşın türüne göre de değişebiliyor.

Mesela pantolon boyu kısaltmak istediğinizde, 10 TL gibi bir ücret ödemeniz gerekiyor. Etek boyu kısaltma işlemi de 10 TL gibi bir ücrete yaptırılabiliyor. Elbise ya da astar değişimleri de ortalama olarak 10 TL gibi bir fiyata yaptırılabiliyor.

Terzi kursunda neler öğretiliyor?

Üç boyutlu düşünme ve uygulayabilme yetenekleri öğretiliyor. Ayrıca şekillerin uzay alanındaki ilişkilerini görebilme yeteneği kazandırılıyor. Terzi kursu, bütün ve parçalar arasındaki ilişkilerin öğrenilmesini ve bu özelliklerin alışkanlık haline getirilmesini öğretiyor.

İyi bir terzi olabilmek için el ve parmaklar ustalıkla kullanılmalıdır. Aynı zamanda göz ve el koordinasyonunun da ustalıkla sağlanması gerekiyor. İşte kursta bu tür yeteneklerin kazandırılması sağlanıyor.

Tabi ki renklerde oldukça önemli…

Birçok rengi ayırt edebilme yeteneğinin iyi bir kursiyerde bulunması gerekiyor. Zaten renk ayırma teknikleri de terzilik kursu öğrencilerine öğretilen bilgilerden.

Tasarım her ne kadar modaya ait bir kavram gibi görünse de, terzilerin de sahip olması gereken yeteneklerden.

Ancak yetenek diyoruz tabi ki, tüm kursiyerlerde bulunmayabiliyor.

Detayları algılayabilmek de oldukça önemli. Başarılı bir tasarım, detaylarda gizlidir. Özel bir dikim siparişi alındığında, tüm detayların atlanmadan uygulanması gerekiyor. Bahsettiğimiz bu özelliğin kazandırılması görevi de terzi kurslarına ait.

Bu kurslarda öğrenebileceklerinizi kısaca özetleyecek olursak;

Ismarlama tasarım ne demektir?

Terzilik malzemelerinin seçimi, kullanımı ve bakımı

Ölçülendirme ve ayarlama

Geleneksel ve modern terzilik örnekleri

El dikiş teknikleri

Baskı için kullanılan malzemeler ve uygun teknikler

Kumaş ve telalar

Bir ceketin anatomisi – Yapım ve söküm

Terzilik sözlüğü – Cepler, yakalar ve kollar

Tamamlama – Düğmeler/Düğme delikleri/astarlar

Teknolojinin kullanımı

Terzi terimleri sözlüğü

Bir kıyafet parçasını, sizin için özel olarak dikilmiş gibi görünmesini sağlamanın anahtarı; mahalle terzinizi ziyaret ederek ondan bazı düzenlemeler yapmasını istemenizdir. Eğer terziniz işinin erbabı ise, ne söyleyeceğinize ya da ne soracağınıza dair en ufak bir fikriniz olmadan içeriye girmiş olsanız bile, oldukça iyi bir sonuç alırsınız. Genellikle terziler onların dilinden konuşup konuşamadığınıza bakmaksızın işinizi görürler. Ancak, her seferinde en iyi sonucu alabilmek adına, ne istediğinizi tam olarak anlatabilmeniz için, mesleki terimlere hakim olmanızda fayda var. Aşağıda, bilmeniz gereken ve sıklıkla kullanılan terzilik ve tamir terimlerini listeledik. İhtiyacınız olduğunda kullanmak üzere yedekte tutacağınız bu bilgi ile, elbise dolabınızın yönetimini tamamen ele geçirebileceksiniz.

Bu terimler:

Apartura: Düğmenin dikilen yırtamacına verilen isim. İki parçalı olarak yapılan kolda bulunan yırtmaçlarda bu durum geçerli.

Astarlama: Giysilerdeki iç kısmı korumak amacıyla yapılan işleme verilen ad. İnce kumaş geçirme işlemi de deniyor.

Asimetrik: Sağı ya da solu belli olmayan modellere verilen isim.

Biye: Dikiş yaparken süsleme ya da örtme amacıyla yapılan bant geçirme işleminde verilen isim. Aynı zamanda kenar temizleme olarak da isimlendirilir.

Bordür: Kıyafetlerde yaka kenarlarına hiza vermek amacıyla yerleştirilen düz şeritlere verilen isim.

Çatma: Bu işlem yırtık olan iki kumaşı birbirine birleştirme ya da dikme olarak isimlendiriliyor.

Çıma: 1 milimetre boyutlarında yapılan dikişe verilen isim.

Çiftli kumaş: Her iki yüzeyi de farklı renklerde olan ya da kullanılan kumaş türlerine verilen isimdir.

Fase Yapma işlemi: Dikiş makinesinde alt kısma yapılan dikişlerde ipliğin bol bırakılması işlemi.

Farba: Kıyafetlerin etraflarına yapılan süslere verilen isim.

Fleto: Etek ya da pantolonlarda ya da montlarda yapılan ceplere verilen isim.

Grej: İşlenmemiş ve ham halde olan ipliklere verilen isim.

Kavadora: Kol evi diye de geçen bu terimin anlamı, kol kısmı için bırakılan oyuktur.

Kloş: Genişletilen eteklere verilen isimdir.

Bibrit çıma: Kıyafetlere üstten atılan dikişe verilen isimdir. 3 milimetre mesafeden atılır.

Korsaj: Bel ve kalça arasında kalan düşüklüğe verilen isimdir.

Komandatura: Düzeltme işlemlerinin genel adıdır.

Kup: Kıyafetler üzerinde yer alan kesiklere verilen ad.

Mola: Kıyafetlerde yedirilen bolluğa verilen isim.

Pastal atma: Pastal adı verilen planların uzunluğuna göre, kumaşın kat sayısına göre kesim masasına istiflenmesi işlemidir.

Belli başlı terimler tabi ki bunlar ile sınırlı değildir. Daha birçok terim kullanılmaktadır.

Terzi İstanbul

Büyük şehirlerde bu güzide mesleğin erbaplarının azaldığını düşünebiliriz. Ancak durum böyle değil. Tekstil sektörünün kalbi olan İstanbul un çeşitli bölgelerinde hala özel sipariş alan ve kıyafet tasarımı yapan birçok terzi bulunmaktadır. İstanbul terzi bulunması açısından bu konuda şanslı bir şehirdir.

İstanbul ilinde hala kıymetlidir ve birçok kişi, özel günlerde giymek üzere, kıyafet tasarımı yaptırmaya devam etmektedir.

İstanbul’da bulunan terzilerin yoğunluğunun da daha fazla olduğunu söyleyebiliriz. Nedeni ise bu şehirde daha fazla kişinin yaşaması ve bu hizmete ihtiyacın daha fazla olmasıdır.

Terzi ustalık belgesi nasıl alınır?

3308 sayılı Mesleki Eğitim yasasında “Usta” kavramı detaylı bir şekilde açıklanmıştır. Çeşitli meslek gruplarını içine alan bu yasada, aynı zamanda usta olabilmenin şartları da belirtilmiştir.

Bu meslek gruplarından bir tanesi de Terziliktir. Ustalık belgesi, diğer meslek gruplarında yer alan şartlara bağlı olarak alınır. Milli Eğitim Bakanlığı’nın bu konuda genelgesi vardır ve ustalık belgesi alabilme şartları, bu genelge de açıkça belirtilmiştir.

Ustalık belgesi alabilenler, bağımsız olarak çalışabilir ve bir iş yeri açabilir.

Daha öncesinde yalnızca Milli Eğitim Bakanlığı’ndan alınabilen ustalık belgesi, daha sonra kapsamı genişletilerek, bakanlık denetiminde faaliyet gösteren, mesleki kurslardan da alınabiliyor.

Yani bakanlıktan onaylı, herhangi bir kurstan, Terzi ustalık belgesi alabilirsiniz.

18 yaşını doldurman ve meslekte belirli bir süre çalışan herkes, ustalık belgesi alabilir. İlkokul mezunları için 11 yıl, lise ya da daha üstü okuldan mezun olanların ise 8 yıl boyunca, aynı meslekte çalışmaları gerekir. Çalıştıklarını da SGK dökümlerinden ispat etmeleri gerekir.

Tüm bu şartlar karşılandıktan sonra, bakanlık tarafından yapılan sınava girmeleri ve başarılı olmaları gerekir.

Ancak şunu belirtelim ki, ustalık sınavına girmeden önce kalfalık sınavlarının verilmesi gereklidir.

Sınavlara girebilmek için ise fiilen meslekte 3 yıl çalışılması gerekir. Bu sırada kurslara katılıp, 2 yıl sonunda sınavda başarılı olanlara ustalık belgeleri verilir.

Bakanlık tarafından her yıl periyodik olarak ustalık sınavları düzenlenir. Sınavda başarılı olanlar ise yaklaşık olarak 3-4 ay içerisinde, belgelerini alabilirler.

Sınav süreci yaklaşık olarak 1 ay, belge hazırlama süresi 1 ay ve denklik işlemleri de yaklaşık olarak 2 ay kadar sürmektedir.

Kaynakça

• https://learn.org/articles/Whats_the_Difference_Between_a_Seamstress_and_a_Tailor.html
• http://journal.alabamachanin.com/2016/05/the-history-of-tailoring/
• https://takelessons.com/blog/sewing-tools-z13
• https://www.arts.ac.uk/subjects/fashion-making-and-pattern-cutting/short-courses/sewing-skills/tailoring-lcf
• https://www.ties.com/blog/alteration-terms-you-need-to-know